Dit blog is ook te beluisteren op Soundcloud

Er zijn maar liefst vijf blogs over het tuchtrecht, met daarin een paar passages die verdacht veel lijken op wat ik erover heb gezegd op deze plaats.

  • Het tuchtrecht draagt niet bij aan betere zorg.
  • Patiënten kunnen in het tuchtrecht wel heel laagdrempelig klagen.
  • Roepen dat het tuchtrecht failliet is, helpt niet.

Ik wil daar graag op reageren. Ik zie zeker dat het tuchtrecht in sommige gevallen bijdraagt aan een betere zorg. De behoefte van Désirée Hairwassers om de rotte appels eruit te halenkan ik goed meevoelen. Maar bij het oordeel over een behandeling hoort naast het kijken naar de te verwachten werking ook het in ogenschouw nemen van de mogelijke bijwerkingen. Ik heb mijn zorgen of de bijwerkingen de werking niet overtreffen.

Désiree zegt dat ze tegen onrecht in het geweer wil komen. Dat is ook mijn motief, maar we kijken naar andere slachtoffers. Zij kijkt naar patiënten die de dupe zijn van een nare gang van zaken en voor wie naar het tuchtcollege stappen geen kleinigheid is. Ik heb het over de collega’s waarvan Marco Blanker constateert dat hij snapt dat ze knakken door tuchtzaken.

Ik vind inderdaad dat de drempel om te klagen laag is. 85 procent van de zaken zonder veroordeling, vind ik erg hoog. Daarmee zeg ik niet dat het voor iedereen makkelijk is om te klagen.

Verder zou ik mijn bedenkingen over het huidige tuchtrecht niet als schreeuwen betitelen, maar dat is subjectief.

Er zitten duidelijk twee kanten aan de zaak. Dan gaat het om de vraag of het tuchtrecht daarin het juiste midden vindt. Ik betwijfel dat. Een recente uitspraak bevestigt mij in dat (voor?)oordeel. Ook MC vond dat oordeel erg streng. Een bericht een dag eerder, dat er tien artsen tegelijk aangeklaagd werden in één zaak helpt niet om mij genuanceerder te laten denken. Maar Désirée heeft vast andere voorbeelden.

Ik doe mijn werk met hart en ziel en naar eer en geweten. Maar ik weet zeker dat dat de mogelijkheid van een veroordeling in een tuchtzaak niet uitsluit. Zoiets zou ik me enorm aantrekken. Ik probeer me daardoor niet te laten leiden in mijn werk. De verleiding is echter groot om dingen te doen waardoor ik juridisch meer op safe speel, maar waardoor de kwaliteit van de zorg verslechtert. Het tuchtcollege maakt van mij geen betere arts. En ik moet er zelfs voor waken dat het geen slechtere arts van me maakt.

Nu hoeft het tuchtrecht natuurlijk niet te veranderen, als het enige probleem mijn karakterstructuur is. Maar ben ik de enige? Dat veel artsen hun werk met hart en ziel en naar eer en geweten doen, hoeft geen betoog. Maar ik denk ook dat veel artsen een tuchtzaak als een klap in hun gezicht beleven en dat ze er geen betere dokter van worden – wellicht zelfs een slechtere.

Wat zegt de wetenschap? Verbetert de zorg door het tuchtrecht? Nou, de wetenschap zegt niet zoveel. Bij mijn weten is er geen enkel onderzoek naar deze vraag gedaan. Ik vind hooguit wat beschouwingen dat er grote bedenkingen zijn. Het is vast niet eenvoudig om dit te onderzoeken, maar een keertje vragen naar wat experts ervan denken is toch niet zo moeilijk? We hebben al geconstateerd dat er artsen knakken door zo’n procedure en dat het voor patiënten ook een zware gang kan zijn. Enige evidentie dat dat allemaal ergens goed voor is, mogen we toch wel vragen? Denken artsen, patiënten en juristen (en dan liefst van andere sectoren van het recht) dat tuchtrecht de kwaliteit van zorg verbetert? Ik deed al eens een poll onder een blog of het tuchtrecht aan herziening toe is. In no time gaven meer dan duizend BIG-geregisteerden aan het daarmee eens te zijn. Ik zou heel graag weten hoeveel of weinig steun het huidige tuchtrecht heeft. Is er een organisatie of een andere partij die zich aangesproken voelt om dit eens uit te zoeken? Ik hoop het van harte, anders blijven we in het duister tasten over of tucht nu recht is of slecht.

gepubliceerd op Medisch contact op 07 december 2018

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.