OF IS HET DE ONDERBEHANDELING?
Vijfendertig jaar had Maaike last gehad van dwang voor ze een behandeling kreeg. In die vijfendertig jaar had ze elke dag last van haar smetvrees. Soms meer, soms minder, maar geen dag zonder. Haar dwanghandelingen om schoon te blijven kostten haar minstens een uur en vaak vele uren per dag. Een behandeling van achttien weken bracht haar probleem direct terug tot minder dan de helft en een jaar later was het nog veel meer verminderd.
In het boek “Slaaf van mij gedachten” doet Marte van Santen uitgebreid verslag van dit proces.
Veertien dagen duurde de intensieve behandeling van de deelnemers van het televisieprogramma “Levenslang met dwang.” We konden allemaal getuige zijn van de forse vooruitgang, die de deelnemers wisten te boeken. Ook daar nam de tijd die per dag besteed werd aan dwanghandelingen met uren af. Bij Marieke bijvoorbeeld van acht naar drie uur per dag bezig zijn met tellen en dingen symmetrisch moeten doen. Drie uur is nog steeds veel, maar het is wel vijf uur minder dan acht. Vijf uur is van de tijd die iemand wakend doorbrengt een derde! En dat in twee weken.
Dit zijn voorbeelden van wat met behandeling bereikt kan worden bij dwangproblematiek zelfs als het ernstige vormen heeft aangenomen. Mogelijkheden, die we bij lange na niet benutten.
Salkovskis, een dwangexpert zegt over dwang, dat het probleem de oplossing is. Daarmee bedoelt hij, dat de oplossing, die een dwangpatiënt vindt voor zijn onrust het juist erger maakt. Dwanghandelingen geven op de korte termijn opluchting, maar op de lange termijn maken ze de obsessieve onrust juist groter. Iemand wordt steeds beter in het waarnemen van situaties, die bedreigend zijn of niet in orde en steeds slechter in het verdragen daarvan. Je perfectioneert onbedoeld als het ware je onraad detector.
Denys, een Nederlandse dwangexpert noemt de dwangstoornis verslaving aan geruststelling. De meeste mensen hebben plezier van een beetje geruststelling, maar bij mensen met een gevoeligheid voor dwang werkt het averechts. Ze hebben steeds meer nodig. Net als met alcohol. Ook dat is voor de meeste mensen geen probleem, maar sommigen kunnen geen maat houden en raken afhankelijk.
Er zijn in Nederland naar schatting 150.000-300.000 mensen met een dwangstoornis. Maar een klein deel daarvan heeft behandeling en een nog kleiner deel heeft adequate behandeling volgens de richtlijnen. Mensen die wel in behandeling komen hebben dan gemiddeld al zeven jaren klachten.
Dwangproblematiek die al wat langer bestaat gaat vaak niet over zonder behandeling. Lichamelijke klachten niet behandelen kan ernstige gevolgen hebben. Dat geldt ook voor het onbehandeld laten van psychische problemen.
We hebben gezien hoeveel er zelf bij mensen met ernstige langdurige dwang in korte tijd te bereiken valt. Hoeveel meer zou er bereikt kunnen worden als mensen tijdig op de juiste manier leerden omgaan met hun gevoeligheid een dwangstoornis te ontwikkelen. Tijdig de signalen leerden herkennen. Nu leren ze dat vaak pas terwijl ze al jaren een verkeerde oplossingsstrategie hebben toegepast.
Dat is beslist geen verwijt aan de mensen met een dwangstoornis. Iedereen zou in hun geval hetzelfde doen.
Het probleem bij dwangstoornis is niet de (foute) oplossing, maar het niet bieden van goede voorlichting over het herkennen van (vroege) kenmerken en over behandelmogelijkheden. Daardoor blijven mensen naar de foute oplossing grijpen.
Dwang en verslaving: Er zijn overeenkomsten en verschillen. Met de “war on drugs” zijn mensen met een verslaving weinig geholpen. Maar met een “war on OCD’ door betere voorlichting en behandeling zou veel bereikt kunnen worden.
