Kwaad dat ik was op mijn huisarts! Die man wilde niks. Geen foto, geen injectie, geen fysiotherapie. Terwijl ik al drie dagen verging van de pijn in mijn schouder. Overbelasting volgens hem. Even een paar dagen rust nemen. Alsof ik daar tijd voor heb. Ik ben mijn huis aan het schilderen, ja?
Ik voelde me zó gepiepeld. Ik heb recht op een diagnose en behandeling. Daar betaal ik een dikke zorgpremie voor.

Thuisgekomen heb ik hem onmiddellijk op Zorgkaart Nederland afgebrand. Lekker anoniem: ‘Leo weet niet wat luisteren is. Hij verplaatst zich totaal niet in de pijn van de patiënt. Weigert onderzoek en behandeling. Dat dat zich arts noemt.’

De volgende dag was de pijn in mijn schouder minder. Dan ben ik ook weer niet de beroerdste. Als hij zou toegeven dat zijn gedrag onprofessioneel was geweest dan was ik bereid het te laten rusten. Ik belde de praktijk op en nodigde hem uit het bij mij te komen uitpraten. Dat wilde hij niet! Ik kon wel naar de praktijk komen. Ja hallo. Ik naar de praktijk komen, terwijl hij een misstap begaat? Dat gaan we dus niet doen. Ik diende een klacht in bij de geschillencommissie, maar dat haalde niks uit. Die lui houden elkaar allemaal de hand boven het hoofd.
‘De commissie ziet geen aanleiding te veronderstellen dat coll. B. tekort is geschoten in de diagnose en behandeling van uw probleem.’

‘Dan sleep ik hem voor de tuchtrechter’, dacht ik. De uitnodiging voor een bemiddelend gesprek heb ik afgeslagen. Ik wilde een rechterlijke veroordeling. Pas na maanden kwam een uitnodiging voor de zitting, maar daar ben ik niet naartoe gegaan. Geen zin meer in. Later hoorde ik dat hij niet was gestraft. Ook allemaal vriendjes natuurlijk.

Bovenstaande fantasie kwam bij me op, toen ik een moeilijke, veeleisende patiënt had gezien. Hij had direct gezegd dat hij een klacht zou indienen als hij zijn zin niet kreeg. Ik besefte hoe kwetsbaar je eigenlijk bent als hulpverlener. Het is bekend dat een klachtencommissie bijna altijd wel een of andere aanbeveling doet ter verbetering.
Ik kan over hém niet klagen. Hooguit kan ik weigeren een behandelovereenkomst aan te gaan. Dat moet ik dan wel heel zorgvuldig aanpakken en uitgebreid in het dossier motiveren. En ik moet zorgen voor een goede vervanging. ‘Ja, hallo, met mij. Ik heb een patiënt met wie ik niet verder wil, omdat hij zich erg eisend opstelt. Iets voor jou?’

Ik had het gevoel, dat ik veel plichten en weinig rechten heb. Dáár kwam de fantasie vandaan over wat ik me als patiënt allemaal wél zou kunnen permitteren. Het gebeurt trouwens echt, dat de aangeklaagde eindeloos bezig is geweest met een verweerschrift en dat de klager nog niet de moeite neemt om op de zitting te verschijnen.

Ik heb moeite met het tuchtrecht. Alleen het woord tucht al. Ik vind de rechtsbescherming van de aangeklaagde onvoldoende. Een klachtprocedure aanspannen is heel makkelijk. Even het klaagschriftformulier downloaden, invullen en opsturen. Als je je dokter wilt treffen dan is het altijd prijs. De impact is enorm. Er zijn maar weinig mensen die zich niks aantrekken van een klacht en het kost hoe dan ook veel tijd, geld en tandengeknars.

Wat cijfers. Van de 1609 ingediende klachten werden er uiteindelijk 264 gegrond (16,5%) verklaard. De procedure duurt ongeveer een jaar. 1064 klachten waren gericht tegen een arts. De huisarts is koploper met 238 klachten. Goede tweede is de psychiater met 204. Nummer drie, interne geneeskunde, komt daar ver achteraan met 45 klachten. De kans om als psychiater ooit voor de tuchtrechter te komen is meer dan 50 procent.

Mijn verhaal gaat niet over patiënten die terecht klagen. Die zijn er zeker ook.
Maar als bijna 85 procent niet gegrond is, dan kun je sommige klachten valse aangiftes noemen. Dat kan een klager allemaal straffeloos en kosteloos doen. Er is geen enkele andere vorm van rechtspraak waarbij dat kan. Van de leden van het college is de meerderheid geen jurist.
En de 16,5 procent die wel gegrond is? In hoger beroep wordt een aanzienlijk percentage van de door het regionaal tuchtcollege gegrond bevonden klachten alsnog ongegrond verklaard.

Het tuchtrecht is voor mij geregeld krom.

P.S. Ik heb een prima huisarts. Hij heeft de blog vooraf gelezen. Als er ook maar een kern van waarheid zou schuilen in de klacht over hem, dan had ik dit beslist niet als verzonnen voorbeeld gebruikt.
Nou… een klein beetje waarheid zit er wel in mijn verhaal.
Ik heb last van mijn schouder.
Gepubliceerd op Medisch Contact op 26 mei 2016.

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.