Sinds kort ben ik helemaal gegrepen door de mogelijkheid de dwangstoornis te behandelen met paddo’s en truffels (1). ‘Die is de weg kwijt’, hoor ik je denken. Zou kunnen, maar dan bevind ik me in goed gezelschap.
Onze minister van Volksgezondheid, Ernst Kuipers, passeert me rechts in enthousiasme over psychedelica bij de behandeling van psychische aandoeningen. Hij vindt dat Nederland er een voortrekkersrol in moet spelen. Dat is op de website van Open Foundation te lezen, een organisatie die er al vijftien jaar voor ijvert dat psychedelica zoals LSD, psilocybine (in truffels en paddo’s), MDMA en ketamine zorgvuldig wetenschappelijk worden onderzocht en toegepast.
Als je net zo enthousiast wordt als onze minister dan kun je in september naar hun congres in Amsterdam. Leuk om later te zeggen, dat jij er toen al bij was. Hoewel: al? Dan had je vroeger moeten zijn, want al in de jaren zestig en zeventig werd er enthousiast onderzoek naar gedaan. Daaraan kwam abrupt een eind toen president Nixon de war on drugs begon, waarna psychedelica ten onrechte over één kam geschoren werden met zeer verslavende middelen zoals heroïne. Heel jammer, want de resultaten die toen en nu gemeld worden bij depressie, verslaving, OCD, PTSD en doodsangst bij mensen met een terminale ziekte zijn soms spectaculair.
Nu is meestal iets wat te mooi lijkt om waar te zijn, inderdaad ook niet waar. Toch is esketamine inmiddels geregistreerd voor de behandeling van depressies. Maar verder moet er beslist nog veel onderzoek worden gedaan. Om dat in goede banen te leiden is er al een manifest therapeutische gebruik psychedelica waarin een ambitieus onderzoeks- en implementatieprogramma wordt voorgesteld. Dit benoemt ook het risico dat patiënten zelf gaan experimenteren en dat commerciële aanbieders het buiten de reguliere zorg gaan aanbieden. Dat kan gevaarlijk zijn en bovendien kunnen ongelukken door onoordeelkundig gebruik de beschikbaarheid voor medische doeleinden in gevaar brengen. Ik ben het daar helemaal mee eens, en denk dat Nederlandse onderzoekers een belangrijke rol kunnen spelen om deze risico’s te vermijden.
Maar hoe reëel en ethisch is het te verwachten dat mensen niet zelf gaan experimenteren? Ik word vaak gebeld door mensen met een dwangstoornis, die ten einde raad zijn. Ze hebben alles geprobeerd, vaak jarenlang, maar het heeft niet geholpen. Ze lijden ernstig en hun leven wordt erdoor verwoest. Soms kan ik nog bepaalde mogelijkheden vinden, die nog niet geprobeerd zijn. In het uiterste geval kan ik wijzen op deep brain stimulation (DBS), want dat wordt als mogelijkheid nog vaak over het hoofd gezien. Maar het is een heel traject om daarvoor in aanmerking te komen en ook geen kleine ingreep.
Maar wat zeg ik over psilocybine? Dat het nog niet voldoende is onderzocht, dat het niet in een medische setting is te krijgen en dat ze nog x jaar moeten wachten? Dit probleem speelt natuurlijk ook bij andere veelbelovende medicijnen die nog in de onderzoeksfase zitten en waar wanhopige mensen graag het risico nemen ook al is het nog onvoldoende onderzocht. Maar er is één groot verschil. Psilocybine is gewoon verkrijgbaar.2 Ik heb het even opgezocht en alleen al in Groningen zijn bijna tien winkels waar je het kunt krijgen en dan heb ik het nog niet over internet. Wanhopige mensen gaan echt niet x jaar wachten op een middel dat ze binnen 24 uur in huis kunnen hebben.
Ik zie maar één oplossing. Dat we het aan mensen bij wie de bestaande behandeling faalt, zo snel mogelijk binnen een medische setting gaan aanbieden en dan natuurlijk ook onderzoeken. In Canada doen ze het al. Minister Kuipers zal er vast niet tegen zijn.
Disclaimer: Ik bepleit niet dat mensen zelf gaan experimenteren. Psychedelica zijn weliswaar niet zo gevaarlijk als lang is beweerd, maar het is ook weer niet geheel onschuldig. Zeker niet bij patiënten en als er medicatie gebruikt wordt, zoals selectieve serotonineheropnameremmers of andere antidepressiva.
Voetnoten
1) Zie deel twee van de docu ‘How to change your mind’ van Michael Pollan. Daarin is te
zien hoe een man met OCD door een eenmalige psilocybinetrip enorm opknapt.
2) Dat is niet eens illegaal. Truffels zijn niet verboden.
