De christelijk opgevoeden zullen de titel wellicht herkennen als een deel van een christelijk lied. Het werd gezongen met Pasen. Het hele lied is een grote juichkreet over dat Jezus Christus de dood heeft overwonnen door de wederopstanding na de kruisiging. Ik vind het eigenlijk nog steeds een prachtig lied en moet me inhouden om het niet integraal op te nemen in dit blog. Ik zal me echter beperken tot het derde couplet:

Nu jaagt de dood geen angst meer aan,
want alles, alles is voldaan;
wie in geloof op Jezus ziet,
die vreest voor dood en helle niet.

Waarom begin ik hierover? Het is immers nog lang geen Pasen. Is het een opmaat van een betoog om je te verleiden tot een geloof, waar zelfs de dood geen angst meer aanjaagt? In zekere zin wel, maar het gaat daarbij niet om het gebruikelijke geloof. Waar ik het over wil hebben is het gebruik van psilocybine bij mensen met een dodelijke aandoening. Psilocybine is de werkzame stof in truffels (in Nederland niet verboden) en paddo’s (wel verboden). Ik had het eerder al over de inzet daarvan in de psychiatrie en mijn eigen ervaring ermee. Het wordt echter ook gebruikt bij mensen die een reële doodsangst hebben omdat ze een ziekte hebben met een zekere of grote kans om te overlijden. Dan angst voelen is geen ziekte, maar het neemt soms wel zodanige vormen aan dat het de kwaliteit van het (nog resterende) leven ernstig nadelig beïnvloedt.

Nina Schimmel, psycholoog verbonden aan het UMCG, won recentelijk nog de Peter Moleman Penning voor haar overzichtsartikel over psychedelicagebruik, onder andere bij mensen met een ernstige lichamelijke aandoening. Even los van alle mitsen en maren heeft het er alle schijn van dat het bij die mensen een belangrijke verbetering teweegbrengt van de kwaliteit van leven en een vermindering van de angst.

De vraag die dit bij mij meteen opriep is hoe dit zou zijn voor mensen met hypochondrie. Die ervaren ook doodsangst, niet ten gevolge van een reële lichamelijke ziekte, maar ten gevolge van een ziekelijke bezorgdheid daarvoor. Ik kan me niet voorstellen dat het nog nooit geprobeerd is, maar kon er zo snel niks over vinden. Maar het gaat vast komen.

Terug naar de mensen die werkelijk een levensbedreigende lichamelijke aandoening hebben. Al in 2020 stond hierover een artikel in het Tijdschrift voor Psychiatrie. Het duurt altijd een tijd voordat zoiets zijn weg naar de praktijk vindt. Ik hoop dat er snel meer onderzoek naar wordt gedaan. Dat geldt overigens voor alle indicaties van psychedelica, dus ook clusterhoofdpijn, verslaving, PTSD, depressie, OCD natuurlijk, AN, en ASS. Ik bevind me daarbij in goed gezelschap. De Tweede Kamerleden Wieke Paulusma en Joost Sneller van D66 hebben een motie ingediend om te onderzoeken of onderzoekers barrières ondervinden bij het inzetten van psychedelica voor onderzoek of compassionate use. Iedereen was voor, behalve SGP, CU, CDA en Omtzigt. Mijn nieuwe ‘geloof’ wordt dus nog niet gedeeld door de aanhangers van het geloof waarmee ik opgroeide. Misschien helpt deze blog met een paaslied hen op andere gedachten te brengen.

gepubliceerd op medisch contact op 22 november 2022

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.