Ik heb geploeterd en gevochten
voor wat ik waard was 30 jaar gestreden
maar bij deze wil ik melden dat ik ben overleden
Mijn twee vorige blogs gingen ook over Mirjam en haar euthanasiewens. Ik wilde niet midden in het verhaal stoppen. Daarom nog een keer over haar.
Mirjam heeft intussen euthanasie gekregen. Wat hierboven staat komt uit haar rouwkaart. Er staat ook een citaat op uit een lied van de band De Dijk:
‘We hebben het geprobeerd
we hebben er alles aan gedaan
we wilden het wel anders
maar zo is het niet gegaan’
Euthanasie is formeel een onnatuurlijke dood; daarom moet de lijkschouwer van de GGD ook langskomen.
Ik vind het wel goed om het een onnatuurlijke dood te noemen. Misschien geldt dat minder als iemand al oud is en/of een ziekte heeft waaraan hij toch binnenkort zal overlijden. Theo Boer, hoogleraar medische ethiek, heeft de bedenkingen die hij heeft bij euthanasie bij psychische aandoeningen goed verwoord. Bij euthanasie bij ernstig zieke mensen gaat het over een goede dood of een nare dood. Maar bij euthanasie bij mensen met een psychische aandoening gaat het over een goede dood of een leven. Weliswaar een leven dat ondraaglijk is en zonder reële kans op verbetering, maar wel soms nog jarenlang leven. Dat daaraan een eind gemaakt wordt, voelt onnatuurlijk, ook al is het op uitdrukkelijk, weloverwogen en langdurig verzoek van de patiënt. Maar wat is het alternatief? Nog jarenlang ondraaglijk lijden of suïcide. Dat laatste is mogelijk nog meer een onnatuurlijke dood, voor zover je hierbij al over meer of minder kunt spreken. Wat ik hoor van nabestaanden van mensen die suïcide hebben gepleegd, is dat zij zouden willen dat hun dierbare euthanasie had gehad in plaats van voor een trein te moeten gaan staan. Vergeef me het crue beeld, maar het is om aan te geven, dat het niet meer gaat om mooie oplossingen. Ook euthanasie bij psychische aandoeningen is geen mooie oplossing, zeker niet als iemand nog zo jong is. Ik ben er eigenlijk meer niet tégen dan dat ik er vóór ben.
Ik ben er wel voor, dat mensen serieus genomen worden als ze zeggen: ‘Ik kan echt niet meer. Verlos me uit mijn lijden. Het is ondraaglijk en er is geen hoop meer.’ Ik zou het zelf ook vreselijk vinden als er in zo’n situatie niet naar me geluisterd werd. Hetgeen gij niet wilt dat u geschiedt doe het ook een ander niet. Om die reden kan ik niet om euthanasie heen, hoe naar het ook is.
Maar geen euthanasie is nog erger.
Vandaag was haar uitvaart. Het was mooi. Ze had het zelf helemaal vooraf georganiseerd. Ontzettend duidelijk werd ook hoe belangrijk het voor haar is geweest, dat ze euthanasie heeft mogen krijgen.
Ik wil euthanasie niet verheerlijken, maar er is wel moed voor nodig. Moed der wanhoop. Luister naar hoe Mirjam die wanhoop zelf verwoordde in een gedicht dat ook op haar rouwkaart staat.
Ik hoopte in de morgen
dat ik nooit meer ochtend zag
ik hoopte in de middag
dat ik nooit meer overdag
Ik hoopte in de avond
dat ik nooit meer naar de nacht
en hoopte voor de nacht
dat ik slapen zou, heel zacht
Toen we bij mijn net overleden moeder waren, vroeg mijn toen 7-jarige dochter: ‘Waar is oma nu?’ ‘In de hemel’, antwoordde ik. ‘Gaat dat zo snel?’, was haar verbaasde reactie. Ja, de overgang is abrupt.
Aan Mirjams lijden en haar leven is nu een eind gekomen. Ze sprak haar verwachting voor de toekomst uit op haar kaart: ‘Nooit meer wind tegen’.
Dat gun ik haar zo.
Denk je aan zelfdoding en wil je nu contact? Bel of chat anoniem met 0800-0113 of 113.nl. Ze zijn 24/7 open.
