Strijdbaar was ze zeker, Agnes, die me een paar maanden geleden benaderde. Ze wilde de hele politiek en de Nederlandse staat aanklagen voor het feit dat de wachtlijst voor euthanasie bij mensen met een psychische aandoening zo onmenselijk lang is. Ze stuurde me allerlei mails die ze al aan anderen had verstuurd, en vroeg mijn steun. Ik waarschuwde dat ik geen onafhankelijke second opinion meer zou kunnen doen als ik haar nu hiermee zou helpen.

Gezien de aard van haar problematiek was het zeer denkbaar dat ik daarvoor te zijner tijd zou worden gevraagd. Als ik het niet zou kunnen doen, zouden ze iemand anders moeten vinden, maar dat gaat niet altijd makkelijk. Dan zou de procedure nog weer weken langer duren. Ze besloot dat ze me er dan beter niet bij kon betrekken. Daarna hoorde ik niks meer van haar tot afgelopen week. Toen stuurde ze me dit:

Precies 2 jaar (!) nadat ik via de huisarts euthanasie had gevraagd, kon ik begin december eindelijk beginnen aan het euthanasietraject. Dat traject heb ik nu doorlopen met een team van het Expertisecentrum Euthanasie, en de datum voor de euthanasie is inmiddels definitief.

Op mijn rouwkaart en in de rouwadvertentie in de krant komt onderaan de volgende tekst te staan:

Na een 44 jaar durende worsteling met ondraaglijk psychisch lijden

– met dank aan De Psychiatrie, waar je nooit bent uitbehandeld –

heeft Agnes eindelijk-eindelijk-eindelijk alles los mogen laten.

Met dank aan het team van het Expertisecentrum Euthanasie.

Want wat mij betreft, mag en moet de hele wereld weten dat ik euthanasie heb gekregen ivm ondraaglijk psychisch lijden. Want ik hoef me nergens voor te schamen, en dat doe ik ook niet.

En ook stel ik nog even – heel kort, maar wel krachtig en niet-mis-te-verstaan – aan de orde hoe kwalijk het is dat de psychiatrie nooit wil erkennen, dat ze je niet verder kunnen helpen.

Ik hoop dat het draagvlak voor euthanasie voor psychiatrisch patiënten hierdoor misschien iets groter wordt. Ook hoop ik dat iemand mijn boodschap oppikt en er misschien iets mee doet richting de media.

En hiermee lever ik postuum een laatste bijdrage aan mijn strijd voor een humaner euthanasiebeleid voor psychiatrisch patiënten!

Ik hoop dat u op de een of andere manier aandacht kunt vragen:

· voor de extreem lange wachtlijst voor euthanasie vragende psychiatrisch patiënten. En ook

· voor ´het spook van het verschijnsel, dat je nooit bent uitbehandeld in de psychiatrie`.

Eindelijk-eindelijk-eindelijk rust. Ik gun het Agnes van harte en ik hoop dat haar oproep eraan bijdraagt dat er iets verandert aan de onmenselijk lange wachttijd. In 2018 verscheen de richtlijn ‘Levensbeëindiging op verzoek voor mensen met een psychische stoornis’. Daar zat een prachtig plan bij over de invoering ervan in de klinische praktijk. Want het is niet de bedoeling dat het zo blijft, dat het merendeel van de verzoeken bij het Expertisecentrum Euthanasie terechtkomt. Helaas komt de uitvoering van dat plan maar langzaam op gang. Dat moeten we ons als ggz aantrekken. We moeten nu eindelijk erkennen, dat ook psychische aandoeningen ondraaglijk en uitzichtloos lijden kunnen geven waaraan alleen de dood een eind kan maken. Of het mag dat je iemand daarbij niet of wel helpt, moet je geweten je vertellen. Maar we moeten het wel onder ogen zien. We mogen de patiënten die het aangaat daarin niet langer alleen laten staan. Dit vraagt zo’n forse omschakeling van onze houding, dat het logisch is, dat dat tijd kost. Maar de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek is nu 20 jaar oud. Met 20 ben je volwassen en komt de tijd dat we onze verantwoordelijkheid nemen. Voor Agnes zal dat te laat zijn. Ik hoop dat haar laatste oproep eraan bijdraagt dat dat voor steeds minder anderen zal gelden.

Agnes heeft deze blog nog gelezen en wilde heel graag dat het geplaatst werd.

gepubliceerd op medisch contact op 28 januari 2022

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.