Dit blog is ook te beluisteren op Soundcloud

De cijfers over het aantal keren dat in 2017 euthanasie is verleend, zijn bekend. Het wordt tijd dat de berichtgeving daarover eens van toon verandert.

Weer meer meldingen euthanasie, ook bij psychische aandoeningen, kopt RTL Nieuws. Ik weet niet hoe dat bij jou overkomt, maar bij mij roept zo’n kop geen positieve sfeer op. Weer meer gevallen van griep, ook bij kwetsbare kinderen. De toename wordt niet als een positieve verworvenheid gepresenteerd. Weer meer medailles op het WK. SGP’er Van der Staaij spreekt zelfs over een uitdijende praktijk.

Misschien reageer ik overgevoelig, maar dat komt omdat tegelijkertijd is bekendgemaakt dat het Openbaar Ministerie bij vier gevallen strafrechtelijk onderzoek gaat doen. Denk je eens in wat dat voor die artsen betekent. En niet alleen voor hen, maar voor alle artsen die euthanasie verlenen.

Alle 6585 gevallen van euthanasie passeren een toetsingscommissie met daarin een jurist, een ethicus en een arts. Die beoordelen 99,8 procent als zorgvuldig, dus 6573. Ik denk dat geen enkele medische handeling dat percentage ook maar bij benadering zou halen als ze op dezelfde wijze zou worden getoetst. Toch weerhoudt dat prof. Theo Boer, hoogleraar ethiek van de zorg niet om onderstaande tweet te plaatsen.
tweet theo boer euthanasie

Hoogleraar ethiek in de zorg? Stuurman aan wal, denk ik dan.

Het is prima dat euthanasie extra onder de loep ligt. Het is ontzettend belangrijk uiterste zorgvuldigheid te betrachten. Maar als je 99,8 procent niet waanzinnig zorgvuldig mag noemen dan is het nooit goed. Waar gehakt wordt vallen spaanders. Dat klinkt cru, maar als je wilt dat het nooit een beetje anders gaat dan drie toetsingscommissieleden willen, dan kun je euthanasie beter verbieden. Ik denk niet dat veel mensen daarop zitten te wachten.

Inmiddels is bij ruim 4 procent van de overlijdens sprake van euthanasie. Kennelijk voorziet het in een behoefte.

Ik denk, nee, ik weet zeker dat heel veel mensen ontzettend blij zijn dat artsen deze taak op zich willen nemen. Dat dat geen gemakkelijke taak is, blijkt wel uit een relaas dat recentelijk in dit blad stond.

Op zich is het woord euthanasie prima – een goede dood bezorgen. Maar zoals het nu wordt gebruikt, klinkt het vaak als een misdrijf. Formeel is het ook strafbaar, maar als je aan de zorgvuldigheidseisen hebt voldaan volgens de toetsingscommissie dan kun je een beroep doen op strafuitsluiting. Dat weet je pas achteraf. Artsen die euthanasie verlenen, nemen dat risico dus. Dat doen ze echt niet in hun eigen belang.

Wat mij stoort in de hele berichtgeving is, dat ze vaak als halve verdachten worden gepresenteerd – zeker als het gaat om psychische aandoeningen. Dat vind ik ook naar voor de patiënten om wie het gaat. Reken maar dat zij geen lichtvaardige keuze maken. Onze wil om te leven is zo diep ingebakken dat de ellende wel ontzaglijk moet zijn als je je leven offert om daar een eind aan te maken.

Daarbij past niet wat Van der Staaij twittert:
tweet Staaij euthanasie

Let wel. Er staat euthanasie óp psychiatrische patiënten. Maar het is euthanasie bíj en moord óp. Ik denk dat Van der Staaij dit bewust doet. Ik vind zo’n heilige verontwaardiging onchristelijk. Ik heb er begrip voor als mensen vanuit hun levensovertuiging moeite hebben met euthanasie. Ik heb dat gevoelsmatig ook nog steeds. Eigenlijk vooral vanuit angst. Ik sta achter iets wat van de strenge God uit mijn jeugd vast niet mocht. Maar van die God mocht iets anders ook niet: oordelen. ‘Oordeelt niet opdat gij niet geoordeeld wordt’ (Mattheus 7:1).

De artsen die mensen helpen op een waardige manier afscheid te nemen van het leven omdat dat de enige manier was om een eind te maken aan hun ondraaglijke en uitzichtloze lijden, verdienen steun. Vind je dat ook of denk jij er anders over? Vul de peiling hier onderin dan in.

P.S. Als we alle gevallen laten toetsen waarin géén euthanasie werd verleend. Zouden die de 99,8 procent halen?
Gepubliceerd op Medisch Contact op 8 maart 2018.

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.