Dit blog is ook te beluisteren op soundcloud
Iets kan nog zo duidelijk zijn, zolang je de noodzaak niet voelt helpt dat allemaal weinig. Gevoel is veel sterker dan verstand. Verstandelijke kennis stuurt ons gedrag maar heel beperkt. Dus doen we heel veel dingen hoewel we weten dat ze niet goed zijn, zoals verre vliegreizen maken.
Maar dat weten we met ons hoofd en niet met ons hart. Zolang het niet is doorgedrongen tot ons hart, tot onze gevoelswereld, heeft het amper invloed op ons handelen. Het wordt dan niet echt tot een motief, een beweeg-reden. Daarom helpen voorlichtingscampagnes meestal niet en werken ze soms zelfs averechts. Als ze ergernis oproepen, dan werkt dat gevoel juist de andere kant op.
Klimaatactiviste Greta Thunberg, een 16-jarig Zweeds meisje, heeft het goed begrepen. Ze zegttegen de wereldleiders: ‘Ik wil niet dat jullie hoopvol zijn. Ik wil dat jullie in paniek zijn.’ Pas als de noodzaak echt wordt gevóeld, komen we in actie. Greta Thunberg heeft het syndroom van Asperger, een stoornis uit het autismespectrum. Zij hoorde als kind over de gevaren van klimaatverandering en begreep niet waarom we gewoon doorleven alsof er niks aan de hand is. Misschien dat ze door haar autisme minder makkelijk meegaat in de manier waarop wíj ons geweten sussen. Ze blijft de verontrustende feiten over de opwarming van de aarde gevoelsmatig beleven. Ik vrees, dat ze gelijk heeft, maar dat wij dat niet ten volle onder ogen willen zien. Dat we dat niet tot ons willen laten doordringen. Daarom ben ik het niet eens met mijn collega Esther van Fenema, die stelt dat kinderen worden gemanipuleerd om te spijbelen voor het klimaat. Ze noemt het zelfs kindermishandeling. Ik ben met haar eens dat je kinderen niet mag misbruiken om je eigen mening kracht bij te zetten. Maar wat ik aan die Greta Thunberg nu juist zo opmerkelijk krachtig vind, is dat zij zich juist niet laat manipuleren. Het hangt er natuurlijk ook vanaf hoe serieus je de opwarming van de aarde neemt. Niet serieus genoeg, vrees ik. Hoe je het ook wendt of keert: Er zijn genoeg argumenten om je ernstig zorgen te maken. Misschien valt het mee, maar als het om de toekomst van de aarde gaat, dan is ‘misschien’ niet goed genoeg. Dan neem je geen enkel risico. ‘Als de uitstoot moet stoppen, dan moeten we stoppen met uitstoten. Voor mij is dat zwart of wit. Er zijn geen grijstinten als het om overleven gaat’, zegt Thunberg. Mij raakt ze daarmee. Daarom hebben de kinderen die staken wel mijn sympathie. Hoewel ik het erg vind dat zij dat moeten doen – omdat wij de risico’s voor de aarde wel met ons hoofd, maar te weinig met ons hart kennen. Als we dat meer gaan beleven doordat onze kinderen ons op onze verantwoordelijkheid aanspreken, dan vind ik dat zeker geen kindermishandeling. Ik maak me meer zorgen over wat het voor onze kinderen betekent als we de klimaatsverandering te weinig serieus nemen.
