Dit blog is ook te beluisteren op soundcloud
Wat was dát indrukwekkend. Het optreden van de voorzitter op het congres van de vereniging van ggz-medewerkers (1). Ik was erbij. De verwachtingen waren vooraf al hooggespannen. Zijn lezing had als titel: ‘Een andere koers’. Niet morgen, maar nu. De sfeer in de zaal was geladen en opgewonden tegelijk. Als opwarmer was er eerst een lezing ‘De verbeelding aan de macht’. Een beetje gedateerd begrip, maar het bracht de stemming er goed in. Het verlangen naar de tijden dat de inhoud nog bepalend was en niet de vorm werd goed aangewakkerd. Toen kwam de voorzitter.
Hij begon met een inleidend verhaal over de gekmakende bureaucratie.
‘Ondanks mooie woorden slagen de politici in Den Haag (boegeroep en gefluit) er niet in om de regeldruk terug te dringen. Het wordt niet minder. Het wordt alleen maar meer. Dat zijn we niet zat…’ – hier liet de spreker even een pauze vallen – ‘dat zijn we meer dan zat.’ Spontaan applaus.
‘We willen dat het weer om de inhoud gaat. We willen weer kunnen doen waarvoor we opgeleid zijn.’ Gejuich. ‘Mensen behandelen in plaats van lijsten.’ Weer applaus. ‘Vertrouwen in plaats van controle.’ De zaal was inmiddels uitzinnig. ‘We willen niet vinken, we willen vonken (2). De zaal roffelde met de voeten.
En toen – of het van te voren bedacht was of ingegeven in het vuur van zijn betoog is omstreden – stelde de voorzitter de daarna nog zoveel besproken vraag.
‘Willen we meer of minder managers?’
‘Minder, minder, minder’, begon de zaal te scanderen. De sfeer was inmiddels explosief.
Wat toen volgde, was zonder meer briljant. Wat demonstreerde de voorzitter op onnavolgbare wijze dat hij geen goedkope volksmenner was. In plaats van de menigte verder op te zwepen tot een vernietigende razernij leidde hij de opgewekte energie in andere, positieve banen. Wat een klasse. Wat een leiderschap. Hoor hoe hij dat deed.
‘Minder, zei hij bedachtzaam, ‘ja, dat dacht ik eerst ook.’
‘Maar hoe moet het dan met alle gegevens die gemeenten nodig hebben en wie sluit de contracten af?’
‘Hoe krijgen we informatie over bij welke verzekering nog productieruimte zit en waar overproductie dreigt?’
‘Wie let erop of we de verplichte ROMnorm wel halen omdat we anders een boete krijgen?’
De zaal begon wat ongemakkelijk op hun stoel te draaien. Het was wel waar wat hij zei, maar waar wilde hij heen?
Hij liet hen niet lang in het ongewisse.
‘Het zijn niet de managers die de regeldruk veroorzaken. Zij zijn het gevólg ervan. We moeten ons niet onderling laten verdelen. We moeten samen strijden. Samen voor een stelsel waar inhoud en vertrouwen de richting geven. Schouder aan schouder met álle medewerkers in de zorg. Want wat willen we allemaal?’ Weer even zo’n geweldig getimede pauze. ‘De ziel terug in de zorg.’
Het applaus en gejuich dat daarna ontstond, wuifde hij met een handgebaar weg. Hij was nog niet uitgesproken.
Hij vervolgde: ‘De juiste vraag is niet: Willen jullie meer of minder managers? De juiste vraag is: Willen jullie meer of minder controle?’
‘Minder, minder’, brulde de zaal, opgelucht weer helemaal in lijn met de spreker, die direct reageerde met: ‘Dáár gaat het om. Om vertrouwen in plaats van controle. Willen jullie meer of minder vertrouwen?’
‘Meer, meer’, riep iedereen op een enkeling na die de draad even kwijt was en opnieuw riep: ‘minder’.
‘Dan gaan we daarvoor zorgen’, zei de voorzitter, ook al had hij nog geen idee hoe (3).
