Vagina-nijd is het verschijnsel in de kleutertijd dat jongetjes erachter komen dat meisje een netjes spleetje hebben daar waar bij hen zo’n frommelig gevalletje hangt. Psychoanalytici denken dat in de volwassenheid deze dan onbewust geworden vagina-nijd leidt tot de doorgaans onderdanige houding van mannen ten opzichte van vrouwen.
Onzin natuurlijk. Een dergelijke theorie heeft nooit bestaan. Die uitspraak gaat echter niet op voor de zogenaamde penisnijd bij meisjes en castratieangst bij jongetjes. Dat is ook onzin, maar deze theorie is wel jaren serieus genomen als verklaring voor allerlei soorten psychische aandoeningen. Gelukkig liggen de tijden achter ons dat in de (geestelijke) gezondheidszorg openlijk blijk gegeven werd van zo’n seksistische voorkeur voor het mannelijk geslacht(s-orgaan). Dacht ik.
Gendersensitieve geneeskunde
Deze week werd ik echter opgeschrikt door de campagne voor gendersensitieve geneeskunde. Al eerder had ik er iets van gehoord. Vrouwen die protesteerden met een pak met daarop een penis geplakt – ja, ik vond het ook nogal plastisch – en borden waarop stond: ‘We staan voor lul.’ Niet erg ladylike, terwijl de campagne nog wel ‘Behandel me als een dame’ heet. Hiermee vroegen ze aandacht voor het feit dat ook de huidige geneeskunde nog sterk uitgaat van mannen. Geneesmiddelen bijvoorbeeld zijn grotendeels op mannen getest, met als gevolg dat vrouwen veel vaker bijwerkingen hebben dan mannen.
Waar komt die respectloze houding ten opzichte van vrouwen toch vandaan?
In christelijke kringen werd de verdrijving uit het paradijs Eva stiekem kwalijk genomen. Zij had tenslotte, opgehitst door de slang, de verboden appel van de boom van kennis van goed en kwaad geplukt en daarna aan een nietsvermoedende Adam aangeboden. Jezus, de zoon van God – beide mannen – moest dat allemaal weer goedmaken.
De zorg voor het nageslacht
Ernst Becker heeft in zijn boek De ontkenning van de dood, een soortgelijke verklaring. Wij mannen willen graag hoogstaande geestelijke dingen doen en in hogere sferen verkeren. Vrouwen hebben daar geen tijd voor, want die moeten zorgen voor het nageslacht. Maar dan verleiden vrouwen ons tot seks en herinneren ons zo aan onze dierlijke en sterfelijke kant. Onbewust haten mannen vrouwen daarom. Voordat ik iedereen over me heen krijg: ik geef alleen de theorie weer, niet mijn mening.
Ik ben echter bang dat het voor een groot deel prozaïscher ligt. Mannen zijn domweg fysiek sterker. Toch verklaart dat niet alles, want ik zou in het dierenrijk geen soort weten te benoemen die het vrouwelijke geslacht zo onderdrukt als de mens. Wel draaien ook in het dierenrijk vrouwtjes vaker op voor de zorg voor het nageslacht.
Man-vrouwverschillen
Mijn interesse was gewekt en ik ben eens nader gedoken in de man-vrouwverschillen bij de dwangstoornis OCD. Ik wist wel dat mensen met OCD minder vaak een partner hadden, maar ik kwam er nu achter dat dat vooral de mannen betreft. Toen ik dit mijn vrouw vertelde, begon ze onmiddellijk te kraaien dat het ook heel moeilijk is om met mij te leven. Ik vertelde haar toen dat de sanseveria – u weet wel, die plant met harde bladeren met een scherpe punt – ook vrouwentongen wordt genoemd. Een huwelijk blijft toch een beetje oorlog. Maar we hadden het over de gendersensitiviteit van de geneeskunde, niet van mijn huwelijk.
Ik vraag van harte aandacht voor de campagne die is gestart om ons ervan bewust te maken dat ook in de huidige gezondheidszorg informatie en behandeling nog weinig genderspecifiek is en erg op mannen gericht. Als man hierover schrijven, voelt dan wel weer een beetje… tja, slap? Ik heb al eens uitgelegd dat ons limbische systeem stijf staat van vooroordelen en seksistisch is. (Had u nou ook even een associatie? Of is dat alleen in testosteronbreinen? Daar kunnen we vrouwen niet de schuld van geven.)
Sta je niet een beetje voor lul als je je als man hiermee bemoeit? En is voor lul staan niet ook weer erg mannelijk uitgedrukt? Maar de consequentie daarvan trekken gaat me te ver.
Een beetje onhandig voel ik me wel op dit terrein (misschien onbewuste angsten uit de kindertijd?), dus voor meer informatie verwijs ik naar de website van Women Inc.
