Ik begrijp iets niet, maar ik ben bang dat u afhaakt als ik vertel wat. Het heeft namelijk te maken met transcraniële magnetische stimulatie (TMS) bij psychische aandoeningen (1). Pats, daar is de helft van de potentiële lezers al weg. Toegegeven, het klinkt als een overblijfsel van oude Oostbloktechnieken of als iets kwakzalverigs-energetisch of anders als dokter Frankenstein-eng. Dat is het allemaal niet.
Bij TMS worden hersengebieden gestimuleerd of geremd door het opwekken van een sterk magnetisch veld in een op de schedel geplaatste elektromagneet. De eerste keer dat ik ervan hoorde, was ik uiterst sceptisch. Maar in mijn opvoeding heb ik geleerd: ‘onderzoek alle dingen en behoud het goede’, dus ben ik me erin gaan verdiepen. Dat leidde tot een verrassende uitkomst.
Lezers die de hele reguliere wetenschap afwijzen mogen nu wegklikken, want wat volgt zijn bevindingen die komen uit de wetenschappelijke literatuur. Ik noem dat laatste maar even, omdat het verhaal soms zo ongeloofwaardig klinkt. De Vereniging tegen de Kwakzalverij is hierbij van harte uitgenodigd te reageren als het niet klopt.
Al in 2010 schreef de huidige hoogleraar psychiatrie Iris Sommer in een artikel dat het tijd werd om ons instrumentarium uit te breiden met een nieuw gereedschap, namelijk met… precies, u raadt het al: TMS. Naast pillen en praten nog een manier om invloed uit te oefenen op de hersenen en de daarmee samenhangende psychologische processen. (Ook praten beïnvloedt tot op organisch niveau de hersenen.) Praten, pillen en pulsen. Een derde methode erbij (2)! Mooier kan het toch niet?
Dat vond het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) kennelijk ook, want met een voortvarendheid die ons altijd vooroplopende Nederland kenmerkt, adviseerde het al in 2013 aan de minister om TMS bij de behandeling van depressies voorlopig toe te laten tot verrichtingen die vanuit het basispakket worden vergoed. De minister heeft dat advies zonder opgaaf van redenen niet gevolgd. Daar zal ze vast vreselijk spijt van hebben gekregen toen ze een in 2014 verschenen richtlijn las van een groep Europese experts. In dat rapport wordt de stand van zaken weergegeven met betrekking tot de effectiviteit van TMS bij verschillende aandoeningen. Over toepassing bij depressies wordt geconcludeerd dat daarvoor de hoogste graad van evidentie bestaat. Bewezen effectief (sic!) in het dagelijkse spraakgebruik.
Deze minister heeft transparantie en effectiviteit in de ggz hoog op haar agenda staan en ze gelooft heilig dat marktwerking ertoe zal leiden dat zorgverzekeraars kwaliteit inkopen. Het kwam in dat verband al wat raar over om het advies van het CVZ niet te volgen en dat is door het rapport van de Europese experts natuurlijk alleen maar versterkt. En dan heb ik het nog niet eens over het verdrag van Helsinki, waarin staat dat je iemand geen werkzame behandeling mag onthouden.
Ik heb nog navraag gedaan bij Zorginstituut Nederland (ZiN), de opvolger van het CVZ, of de minister initiatieven heeft genomen om alsnog over te gaan tot vergoeding, maar daar was niks van bekend.
Het gevolg van niet (volledig) vergoeden is dat de behandeling amper wordt aangeboden. Als iemand het toch wil, dan is hij aangewezen op een aantal particuliere instellingen. Het is dus wel toegankelijk mits je geld hebt. Voor (gewone) mensen blijft er nog genoeg over, zei mevrouw Dupuis tijdens de behandeling van het wetsvoorstel dat de vrije artsenkeuze wilde schrappen. Een budgetpolis met budgetbehandeling voor mensen met een laag budget. Wil je meer, dan moet je geld hebben om het zelf te betalen. Over tweedeling in de zorg gesproken (3).
Het hebben van een psychische aandoening vergroot over het algemeen het verdienvermogen niet. Zou onze minister president denken dat je juist groot en sterk wordt als je je moet invechten in een behandeling? Rutte ziet met zijn ongefundeerde blijmoedigheid wel vaker vechtlust van het individu als de oplossing van maatschappelijke misstanden als discriminatie en stigmatisering.
Niet alleen behandeling wordt amper aangeboden.Ook nader wetenschappelijk onderzoek komt moeilijk op gang (4). En zo ligt er een zeer veelbelovende en in sommige gevallen al bewezen effectieve behandeling op de plank, alleen beschikbaar als je geld hebt.
Omdat we niet in Amerika leven maar in Nederland en omdat het gaat om een veelvoorkomende soms zeer ernstige psychische aandoening kan dit niet waar zijn.
Er moet een redenatiefout in mijn betoog zitten, maar ik zie niet waar (5). U wel?
Voetnoten
