Dit najaar verschijnt er een boek over de nutteloosheid van vergaderen. Vergaderen? Niet doen heet het. En om ons lekker te maken staat erbij: Al het wetenschappelijk onderzoek dat het nut van vergaderen grondig ondermijnt. We denken dat vergaderen nodig is, maar dat valt dus nog te bezien. Kritisch onderzoeken of wat je gelooft ook zo is. Dat is wetenschap. In de politiek lijkt dit nog maar amper te zijn doorgedrongen.

Ik moest meteen denken aan het nieuwe wetsvoorstel van minister Schippers. Nog maar net bekomen van het wetsvoorstel om de vrije artsenkeuze fors te beperken, worden we alweer opgeschrikt door een nieuw voorstel om de macht van de zorgverzekeraar te vergroten.
Marktwerking zou de zorg goedkoper maken, maar omdat het tegendeel het geval bleek, wordt dat geloof daarin nu verruild voor het verwachten van alle heil van controle door de zorgverzekeraar. Na het offeren van de vrije artsenkeuze op dit altaar is nu het medisch beroepsgeheim aan de beurt.

Ik praat u even bij. Minister Schippers (VVD) heeft op 8 juli 2014 een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd waarmee zorgverzekeraars inzage kunnen krijgen in medische dossiers. Zij denkt hiermee zorgfraude te kunnen bestrijden. Om hoeveel zorgfraude het gaat, is niet bekend.
Het medisch beroepsgeheim offeren om fraude te bestrijden waarvan je niet weet hoe erg die is, omdat je denkt dat het zal helpen. Alsof je iemand behandelt voor een ziekte waarvan je niet weet of iemand die heeft met een ingreep waarvan je niet weet of het werkt, maar waarvan je wel weet dat er nare bijwerkingen zijn.

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat er dit keer wel onderzoek gedaan is. Door de Erasmus Universiteit op verzoek van de minister zelf nog wel. De conclusie was dat een wetswijziging niet nodig of gewenst is om fraude op te sporen. Zorgverzekeraars krijgen al voldoende informatie om dat te doen en de inzagemogelijkheden gaan nu al (te) ver. Niet doen dus, adviseert het rapport.
Wat doet de minister? Ze slaat dit advies volledig in de wind. Als een onderzoek niet aantoont wat je zou willen aantonen, dan wordt het nogal eens niet gepubliceerd. Daardoor kunnen we een vertekend beeld krijgen van de werkzaamheid van een bepaalde ingreep. Publicatiebias heet dat. Maar hoe het heet om een gepubliceerde uitkomst te negeren als het je niet bevalt weet ik eigenlijk niet. Koppigheidsbias? Blind vasthouden aan je geloof ondanks aanwijzingen voor het tegendeel.

Als dit wetsvoorstel aangenomen wordt, dan zal het medisch dossier nog meer dan nu al het geval is misbruikt worden voor een boekhoudkundige verantwoording. Nu al staan er allemaal zaken in die er niet in horen. Zorgprofessionals denken ten onrechte dat ze al hun tijdsbesteding in het dossier moeten aantonen. ‘Gebeld, maar geen gehoor.’ ‘Dossier gelezen.’ ‘Brief gedicteerd.’ ‘Uitnodiging verstuurd.’ ‘Informatie opgezocht.’
Daar is een dossier niet voor. Een dossier moet die gegevens bevatten die noodzakelijk zijn voor een goede hulpverlening, zoals gegevens die de inhoud van het medisch handelen weergeven, gegevens die noodzakelijk zijn voor de continuïteit van zorg. Deze informatie is soms door alle ruis nog maar moeilijk te vinden.

Nog meer bureaucratie en opofferen van het medisch beroepsgeheim. En waarom? Nodig is het niet, nuttig is het niet en het gaat averechts werken.

In zijn boek Leidinggeven aan professionals? Niet doen zegt Mathieu Weggeman: ‘Professionals zijn al gemotiveerd. Pas op dat u dat enthousiasme niet verprutst! Zorg ervoor dat ze niet te veel lastiggevallen worden met formulieren, rapportenschrijverij, regels en procedures, dan komt de productiviteit en kwaliteit wel.’

Ik bepleit geen blind geloof, niet in de zorgverzekeraar en ook niet in de zorgprofessional. Maar voortdurend wantrouwen? Niet doen.

O, ja. En stoppen met vergaderen.

P.S. Lees ook het artikel van Cobie Groenendijk – actiecomité Red de Vrije Artsenkeuze – in Het Parool van 14 augustus: ‘Verzekeraars snappen de zorg niet’
Gepubliceerd op Medisch Contact op 18 augustus 2014.

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.