Hé, hoe zit dat nou? Ben ik van mening veranderd? Vind ik dat onze zorgen over de felbestreden transitie van de jeugd-ggz naar de gemeentes niet bewaarheid zijn geworden? Je ziet wel vaker bij mensen van mijn leeftijd dat ze opeens een ommezwaai maken.
Nou ik niet hoor. Ik vind de transitie naar de gemeentes nog steeds een ramp. Ik begin even met een inkopper. De bureaucratie, die is in één woord: vreselijk. Voor mensen, die binnen de ggz werken hoef ik dit niet toe te lichten. En anderen zal ik een klaagzang besparen, neem maar aan dat het erg veel tijd (dus geld) kost en frustratie oplevert. En hoe zit het met de zorgen betreffende privacy, kwaliteit in de wijkteams om te beoordelen wanneer naar de ggz verwezen moet worden, vermindering van het ggz-aanbod, verlies van landelijke samenhang, onafhankelijke verwijzing door de huisarts en verlies van contact met de volwassenen-ggz? Tja, ik ben natuurlijk niet objectief, maar naar mijn mening zijn al die zorgen terecht gebleken. Ik blijf van mening dat jongeren, die beslist psychische hulp nodig hebben in dit stelsel slechter af zijn.
Sluipend
Maar het valt toch mee met het aantal calamiteiten? Ja, maar de kwaliteit van hulpverlening kan fors achteruitgaan zonder dat dat meteen leidt tot een uiterlijk zichtbare calamiteit. Ik heb altijd gezegd, dat dat sluipend kan plaats vinden. Ik vrees, dat we nog maar aan het begin staan van een proces waarin de identiteit van de jeugd-ggz steeds meer onder druk zal komen te staan. Natuurlijk gaat niet overal alles slecht, maar het gaat om het totaalbeeld. Dat ligt niet aan de inzet van de wethouders of andere mensen bij de gemeente, dat is het gevolg van een gedecentraliseerd systeem en een wet met als motto: demedicaliseren en normaliseren. Over de voormalige jeugdzorg en jeugdbescherming doe ik hier geen uitspraak. Daarvoor verwijs ik naar het laatste rapport van de Kinderombudsman. Dat was behoorlijk kritisch.
Spagaat
Wordt mijn mening gedeeld door anderen? Nou, op een recente bijeenkomst op het Voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie wel, maar je weet niet of dat representatief is. Verder proberen mensen er het beste van te maken. Ook dat snap ik heel goed. Het lijkt me voor leidinggevenden een enorme spagaat. Om die reden heb ik me teruggetrokken uit het management. De gemeentes zijn de opdrachtgevers en voortdurend je bezwaren tegen de Jeugdwet etaleren kan het voortbestaan van je instelling in gevaar brengen. En dat treft niet alleen je medewerkers maar ook de patiënten. Bovendien probeer je ook over de inhoud met de gemeentes een goede samenwerking op te bouwen.
Rechtzetten?
Het ligt niet aan de gemeentes, maar aan de wet. Maar ja, die wet is er. Op het Voorjaarscongres noemde prof. Kahn dat de overgang naar de gemeentes een misstap is, die we nog moeten rechtzetten, maar hoe dan?
Vroegbehandeling
Tot nu toe heb ik er grotendeels het zwijgen toegedaan. Niks vervelender dan iemand die voortdurend roept dat het vroeger allemaal beter was. De reden, dat ik nu toch van me laat horen is tweeërlei. Een belangrijke reden waarom psychiatrie vaak onder druk staat is omdat mensen niet weten wat we doen en we niet zichtbaar genoeg zijn. De jeugdwet is tot stand gekomen omdat men geen idee had wat het verschil is tussen jeugdzorg en jeugd-ggz en wat psychische aandoeningen bij jeugdigen zijn. Het blijft belangrijk duidelijk te maken waar goede jeugd-ggz voor nodig is. En wellicht geef ik hiermee een stem aan al die mensen, die door de omstandigheden gedwongen zijn te zwijgen. De tweede reden is, dat ik het met Kahn eens ben. Onder meer omdat ik verwacht dat er met vroegdiagnostiek en vroegbehandeling/preventie nog veel winst te behalen valt. De meeste psychische aandoeningen beginnen in de puberteit en de vroege adolescentie. De psychiatrie die zich daarop richt heet… transitiepsychiatrie. Het is van groot belang, dat de zorg in deze fase, de transitie van kind naar volwassene, een eenheid vormt. Op het belang van die transitie doel ik in de titel. Die eenheid is zoek door de forse knip tussen zorg voor jeugdigen en volwassenen. Het huidige stelsel was al verouderd voor het ingevoerd werd. Dit valt alleen op te lossen door de jeugd-ggz weer in de gezondheidszorg terug te brengen. Niet realistisch? Och, de Berlijnse muur is ook gevallen.
