Onlangs beschreef mijn collega-psychiater en collega-blogger Cassandra Zuketto in een blog hoe gestoord er wordt omgegaan met psychische problematiek. Helaas is haar verhaal geen uitzondering.

De moeder van een 17-jarig meisje belt me. Haar dochter had eerder andere dwangklachten, maar is zich sinds een paar maanden – helaas – gaan richten op het eten. Ze weegt nu nog 40 kg en heeft een BMI van 14. Een ernstige aandoening dus, waarbij je zo snel mogelijk wilt ingrijpen. Dat vond ook de kinderarts bij wie ze wekelijks voor controle komt. Dus hij meldt haar aan bij Accare die een gespecialiseerde afdeling heeft voor eetstoornissen. Accare wees haar af. ‘Tegen de tijd dat ze aan de beurt is, is ze 18 of bijna 18 en na 18 mogen wij niet verder behandelen.’ Gevolg van de jeugdwet.

Er was ons bezworen dat er geen harde knip zou komen bij 18 jaar, maar in de praktijk is daar niks van terechtgekomen. Door de wachtlijsten kun je er met 17,5 dus ook al niet meer terecht. Eerder heb ik een soortgelijke situatie aangekaart en toen heeft secretaris-generaal van VWS Erik Gerritsen zich er persoonlijk mee bemoeid. Dat zorgde voor een incidentele oplossing. Het structurele probleem is echter blijven bestaan.

Ik heb het nagevraagd bij onze eetstoornissenafdeling. Ze gaan een incidentele oplossing zoeken, maar het is dweilen met de kraan open. Ze zeiden dat die harde knip nog niet eens het grootste probleem is. Nationaal en internationaal neemt de eetproblematiek momenteel toe. Het beleid kan daar niet op inspelen onder meer doordat het allemaal met gemeentes moet worden afgestemd waar onvoldoende kennis is over eetstoornissen. Gevolg is dat ze de vraag naar behandeling niet aankunnen.

Een dag later kreeg ik al de bevestiging dat haar verhaal niet overdreven was. Een collega was betrokken bij een nog jonger meisje met ernstig ondergewicht. Het ziekenhuis waar ze opgenomen was, kon haar niet langer behandelen en er moest dus een andere, gespecialiseerde plek worden gezocht. Omdat het meisje niet erg meewerkte – dat ligt niet aan haar, maar aan de aandoening – was er zelfs al een zorgmachtiging. Zelfs dat hielp niet. Lang verhaal kort. Nergens een plek te vinden, dus is ze ondervoed en wel naar huis gegaan.

Ik wil niet beweren dat het allemaal rozengeur en maneschijn was toen jeugd-ggz en jeugdzorg nog niet naar de gemeentes waren overgeheveld. Maar de verhalen die ik de laatste jaren hoor, zijn echt ongekend. Al eerder schreef ik: Red de jeugd-ggz nu het nog kan. Cassandra zegt in een vervolgblog, dat ze het oneens is met een collega die zei: ‘Scherpe pennen veranderen helaas niet veel.’ Ze beschrijft dat er naar aanleiding van haar eerste blog acties zijn ondernomen.

Ooit komt er een dag dat we de jeugd-ggz weer onderbrengen in de zorg. Ik hoop dat het aankaarten van gestoorde toestanden dat een klein beetje dichterbij brengt.

gepubliceerd op Medisch contact op 25 september 2021

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.