Voor mensen die aangewezen zijn op de geestelijke gezondheidszorg, is het niet altijd prettig dat de media zo’n voorkeur hebben voor negatieve berichtgeving daarover. De zegeningen van de somatische geneeskunde worden vaak breed uitgemeten maar de psychiatrie komt er vaak niet best vanaf.

Ernstig agressief gedrag bij het gebruik van antidepressiva?

Deze week was er in de Volkskrant en bij Buitenhof aandacht voor ernstig agressief gedrag bij het gebruik van antidepressiva. De eerste patiënt die hierdoor verontrust was, heb ik intussen al gesproken. Iemand die lijdt aan een vorm van de dwangstoornis waarbij sprake is van indringende voorstellingen van agressief gedrag, wat hij absoluut niet wil. Mensen gaan hierbij nooit over tot daadwerkelijk handelen, maar worden wel verteerd door onzekerheid. Vaak is naast gedragstherapie gebruik van antidepressiva hierbij nodig.

Voor ik erop doorga wil ik dan ook stellen dat ernstig agressief gedrag bij antidepressivagebruik een uiterst zeldzaam verschijnsel is, waarvan nog onduidelijk is of en wanneer het door deze medicijnen veroorzaakt wordt.

Oordelen over de psychiatrie en psychofarmaca

De berichtgeving in De Volkskrant ging over een ruzie tussen mensen die elkaars deskundigheid in deze kwestie betwisten. Anton Loonen, arts/klinisch farmacoloog en hoogleraar psychofarmacologie heeft zich nogal expliciet uitgelaten over onder meer de Deense hoogleraar Peter Gøtzsche. Laatstgenoemde kreeg eerder in dit blad ruimschoots de gelegenheid zijn gedachtegoed uiteen te zetten. Hij is weliswaar internist, maar dat verhindert hem niet op rabiate wijze te oordelen over de psychiatrie en psychofarmaca. Ik besprak dat uitvoerig in eerdere blogs, maar als voorbeeld een kort citaat waarin drie evidente onjuistheden zitten: ‘Slechts weinig psychiatrische geneesmiddelen zijn effectief, terwijl ze op termijn wel hersenschade veroorzaken. Ik vraag me bijvoorbeeld af of antipsychotica nodig zijn. Je kunt ook benzodiazepines gebruiken.’

Loonen zei, dat Gøtzsche zich moet laten nakijken. Ik weet niet wat precies zijn beweegredenen zijn geweest dat zo te zeggen in een rapportage aan de rechtbank . Ik weet wel, dat Gøtzsche ons allemaal uitmaakt voor maffioso. Van mij mag hij dat doen. Er zijn argumenten genoeg tegen zijn beweringen in te brengen. Maar dat nu uitgerekend Gøtzsche een klacht indient over Loonen bij de universiteit waar deze werkt en bij het tuchtcollege is wel een beetje de omgekeerde wereld. Wie kaatst mag de bal verwachten. Ik heb even overwogen een klacht in te dienen bij de universiteit waar Gøtzsche werkt over wat hij allemaal beweert. Ga ik niet doen. Vechtend over straat rollen is niet in het belang van de geestelijke gezondheidszorg en haar gebruikers.

Het invliegen van Gøtzsche en dat soort flauwekul kunnen we missen als kiespijn. Voorkomen kunnen we dat natuurlijk niet, maar we kunnen wel als beroepsgroep een standpunt innemen.

Positief programma over antidepressiva

En verder zou ik nu eindelijk weleens een programma willen waarin niet op een verontwaardigde en beschuldigende manier over antidepressiva wordt gepraat.
Een programma dat al die mensen aan het woord laat die enorm dankbaar zijn dat deze middelen bestaan, omdat ze er hun welbevinden en soms hun leven aan te danken hebben.

Een programma dat gaat over de soms indrukwekkende werking die deze middelen kunnen hebben en niet alleen over de mogelijke bijwerkingen of het gebrek aan werkzaamheid.

Een programma dat duidelijk maakt dat er niet één psychiater is die zonder deze medicatie zou willen of kunnen werken.

Een programma dat spreekt over het gebruik van antidepressiva in plaats van het ‘slikken’ ervan en waarin begrepen wordt dat deze middelen ook bij angststoornissen en de dwangstoornis werkzaam kunnen zijn.

Een programma dat niet de nadruk legt op het te veel voorschrijven.

Een programma met respect voor en begrip van het soms onvoorstelbare leed wat psychische aandoeningen teweeg kunnen brengen.

Een programma waardoor gebruikers van antidepressiva zich daarvoor niet meer hoeven schamen en niet weggezet voelen als mensen die het lijden verleerd zijn.

Eén programma maar. Kijkcijfers gegarandeerd!

PS> Belangenverstrengeling: ik heb geen banden met de farmaceutische industrie. Ik gebruik antidepressiva in verband met een dwangstoornis.
Gepubliceerd op Medisch Contact op 25 april 2016.

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.

11 Reacties
oudste
nieuwste
Inline Feedbacks
View all comments

Helemaal mee eens! Ik ben tegenover anderen ook heel open over m’n antidepressivagebruik in verband met een dwangstoornis en chronische depressie. Doel van die openheid: het taboe dat rust op psychische ziekten én op psychofarmacagebruik een beetje helpen verminderen. Het was even zoeken naar het goede middel, maar wat mij betreft: super dat er antidepressiva bestaan! Als jarenlange therapie niet (of maar marginaal) helpt, is zo’n medicijn dat je dwang stopt en je de zon weer laat zien een regelrecht wonder 🙂

In mijn boek Antidepressiva weet wat je slikt weet hoe je moet stoppen schets ik een evenwichtig beeld van antidepressiva. Zij zijn onmisbaar voor ernstige dwang- en depressieve stoornissen, voor lichtere vormen lijkt cognitieve gedragstherapie de voorkeur hebben. Het boek is speciaal geschreven voor gebruikers van antidepressiva. Nieuw daarin en heel belangrijk is het stoppen/afbouwen van antidepressiva. Onttrekkingsverschijnselen kunnen heftige beelden geven en misschien kan dat ook verward worden met kritiek op antidepressiva dat ze ernstige klachten kunnen geven. Daarom is afbouwen zo belangrijk. Een collega en ik hebben een literatuuronderzoek gedaan en het gratis rapport is te downloaden op… Lees verder »

https://www.nationalezorggids.nl/ggz/nieuws/31738-depressieve-jongeren-meer-gebaat-bij-therapie-dan-antidepressiva.html#.V4JkKkr25l0.facebook Als u eens wist wat een afbouw-ellende ik élke dag in de Stichting Antidepressivavrij Nederland en mijn praktijk te horen en te zien krijg, dan zou u niet zo’n blog schrijven. Mensen lijden jarenlang aan totale psychische en fysieke ontregeling. Ik vind dat, gezien de opstapelende bewijzen over de vele ernstig nadelen van AD’s, veel terughoudender moet worden voorgeschreven. En huisartsen zou het absoluut niet moeten mogen… En in die lijn: ik vind het onverantwoord om met een blog ook nog eens reclame te maken voor deze middelen. Uw persoonlijk profijt van het middel ten spijt. Jelmer van Nimwegen,… Lees verder »

Beste Jelmer van Nimwegen, U schrijft: `Mensen lijden jarenlang aan totale psychische en fysieke ontregeling’. Dat komt ook voor als mensen geen antidepressiva gebruiken. Zoals ik al in mijn blog schrijf, zijn antidepressiva onmisbaar voor ernstige psychische beelden en moeten we blij zijn dat ze er zijn. Ik vind wel dat ze terughoudend moeten worden voorgeschreven, een standpunt dat u tot mijn verbazing ook huldigt, want u geeft dat in uw blog ook aan, terwijl u juist een antidepressivavrije wereld nastreeft. De afbouwellende deel ik, vandaar dat een collega en ik een literatuursearch hebben gedaan. Ik raad u echt aan… Lees verder »

Na 4 jaar van worstelen (maar ook met veel goede periodes zonder dwang) heb ik besloten om anti-depressiva te gaan gebruiken. Eerst eens goed ingelezen want ik wilde weten waar ik aan zou beginnen. En daarna volgden jaren die niet meer in het teken stonden van het zoeken naar oplossingen. Ik kreeg ruimte in mijn hoofd, het piekeren ging over, de therapie werd afgerond en ik voelde mij weer mijzelf. Goddank dat deze medicijnen bestaan….met relatief milde bijwerkingen kwam ik er goed vanaf. Ik was niet van plan om ermee te stoppen. De medicatie werkte -naar mijn idee- als barriere.… Lees verder »

Beste Jan, Een tijdje geleden ben ik op het (Amerikaanse) forum Surviving Antidepressants terecht gekomen. Je schikt van alle verhalen. Mensen die nog jarenlang ziek zijn of die pas na enkele maanden inderdaad te maken krijgen met ziekte. Natuurlijk zullen zich op dit forum vooral mensen melden die ziek zijn. De mensen met wie het wél goed gaat hebben waarschijnlijk minder behoefte aan hulp en steun via zo’n forum. Toch is men op dit forum wel gebrand op het 10% schema. Alleen niet per week, maar per maand op basis van de vorige dosis. Dit wordt nieuwkomers ook direct op… Lees verder »

Helemaal mee eens. Natuurlijk worden er ook recepten gegeven als het niet echt nodig is. Maar alles over een kam scheren leidt tot foutieve verhalen en conclusies en vergroot incidenten uittot karikaturen. Daarmee geen recht doenend aan de werkelijkheid warin velen een menswaardig leefbaar bestaan hebben mede dankzij de psychofarmaca.

Wat betreft het jarenlang blijven bestaan van afbouwverschijnselen> Daarover is weinig bekend. Het wordt wel genoemd maar het is niet beenvoudig altijd een duidelijk verband met de medicatie aan te tonen. Wat de korte termijn betreft wel en geleidelijk stoppen is dan ook beter. Maar veel mensen stoppen sneller en ook dat gaat vaak goed.
Bij OCD is van belang dat het soms maanden goed gaat en dat dan langzaamaan de OCD toch weer de kop opsteekt. Het is goed daar alert op te zijn.

Ik maak geen reklame voor antidepressiva. ik bepleit alleen om ook de positieve ervaringen die daarmee zijn eens te laten horen.

Ik zal het boek bestellen. Goede informatie voor gebruikers is belangrijk.

Correct en klinisch relevant