Voor veel psychische klachten geldt dat je zélf iets moet veranderen. Een ander kan het niet voor je doen. Van overgewicht had ik een beetje hetzelfde idee. Er helpt maar één ding: jíj moet minder eten en meer bewegen, maar vooral het eerste.

Mensen met psychische problematiek hebben soms baat bij medicatie. Maar er kunnen bijwerkingen optreden. Dat hoeft beslist niet, maar een bijwerking die regelmatig optreedt is nou juist gewichtstoename. Dat is een serieus probleem. Soms kan iemand echt niet zonder de medicatie, maar ontstaat er wel een ander probleem, namelijk fors overgewicht. En dat moet de patiënt dan weer zelf oplossen door minder te eten, terwijl hij wel wat anders aan zijn hoofd heeft. Een enkele keer heb je geluk. Dan moet iemand ook methylfenidaat gebruiken in verband met ADHD en daar is gewichtsverlies nu juist een mogelijke bijwerking. Maar vaker moet je machteloos toezien dat iemand zwaarder wordt. Natuurlijk probeer je de varianten te kiezen met de minste kans op deze bijwerking, maar daar kom je niet altijd mee uit.

Maar recentelijk hoorde ik van een collega dat hij een psychisch ernstig ziek meisje dat echt medicatie nodig had, maar dat weigerde vanwege de gewichtstoename, liraglutide had gegeven. Met succes!! Een andere collega aan wie ik dat voorlegde, vond dat een interessant idee, maar gaf vooralsnog de voorkeur aan metformine. Daar wordt in het UMCU zelfs onderzoek naar gedaan: de Melia-studie. Ze zoeken nog deelnemers. Kijk op de website. En ik hoorde dat semaglutide mogelijk nog beter is dan liraglutide. Opeens drie opties! Even voor de goede orde. Het is nog offlabel. Ik zeg zeker niet dat dit altijd de oplossing is, maar soms misschien wel.

Het rare is dat een potentiële oplossing mij onmiddellijk in de problemen brengt. Want lang niet iedereen weet dit. Ik kan slecht verdragen dat een mogelijke oplossing onbenut blijft. Zelfs al zou het maar voor één persoon geweldig helpen.

Ik had eerder zo’n probleem. Dat ging over oxybutinine als mogelijk middel tegen overmatig blozen en zweten. Ik schreef toen:

Mijn nieuw verworven kennis roept onrust op. Het lijkt er immers op dat een kleine ingreep de kwaliteit van leven voor sommige mensen enorm kan verbeteren. Ik wil dan dat de hele wereld dat weet. Het idee dat iemand ernstig onder deze klachten lijdt, terwijl er wellicht een oplossing voor is, vind ik heel naar. Onbenutte mogelijkheden, onnodig lijden. Ik verdraag dat slecht.

Als compromis verzon ik toen er een blog aan te wijden. Dat was in zekere zin een dwanghandeling. Dat geldt ook voor deze blog. Ik laat het nu verder los. Ik behandel zelf niet veel meer. Het is nu aan jullie. Heb je patiënten met overgewicht door antipsychotica (en antidepressiva)? Denk dan eens aan deze opties.

Disclaimer: ik heb geen banden met de farmaceutische industrie. Het gaat me erom bekendheid te geven aan therapeutische mogelijkheden, niet om de verkoop van die middelen te bevorderen

gepubliceerd op Medisch contact op 05 oktober 2021

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.