Ja, we waren er beiden bij. Zij in het middelpunt en ik helemaal aan de zijlijn, maar toch was het opwindend bij een bijeenkomst te zijn waar ook de Koningin was. Een koningin is iets uit een sprookje toch?

Wat was die bijeenkomst waar we beiden waren? Dat ging over de lancering van het Manifest #Hoofdzaken. Dat is een groot landelijk initiatief van ZONmw, de hersenstichting en MIND, de overkoepelende organisatie van patiëntenverenigingen om de zorg en het onderzoek van hersengerelateerde aandoeningen een stimulans te geven.

Niet ceremonieel

Het wordt nu al door tientallen organisaties gesteund, dus het begin is veelbelovend. De aanwezigheid van de Koningin was niet louter ceremonieel, want zij heeft al vaker haar steun gegeven aan organisaties of initiatieven voor mensen met een psychische aandoening. Geweldig, zo’n koningin.

Het is voor de organisatie duidelijk zoeken geweest hoe ze de aandoeningen, waar ze zich voor inzetten, zouden moeten noemen en dan vooral wat betreft de psychische aandoeningen. Ze spreken eerst van hersen- en/of psychische aandoeningen en later van hersengerelateerde aandoeningen.

Beleving

Het is duidelijk, dat de hersenen een rol spelen bij de beleving ook als het gaat om problemen in de beleving ten gevolge van nare dingen die je hebt meegemaakt. Maar als je bijvoorbeeld een posttraumatische stress stoornis een hersenaandoening gaat noemen, dan voelt dat voor veel mensen alsof het aan de hersenen ligt in plaats van aan het trauma

Nu kun je best een hersenaandoening hebben door een trauma, zoals je maagklachten kunt hebben door een voedselvergiftiging, maar toch is het woord beladen. Persoonlijk vind ik de betrokkenheid van de hersenen noemen juist wel belangrijk, want psychische aandoeningen hangt veel te veel in de lucht. Dat suggereert iets ijls, wat je met wat wilskracht wel om kunt buigen.

Zo staat bijvoorbeeld in het manifest, dat je bij mensen, die verwaarloosd zijn of misbruikt in de hersenen afwijkingen kunt vinden, die mogelijk samenhangen met een grotere verslavingsgevoeligheid. Ik denk dan: Zie, tot in het fysiek aantoonbare laat zo’n verwaarlozing sporen na, maar niet iedereen ervaart dat zo.

Licht

Voor sommigen wordt de beleving dan teveel ondergeschikt gemaakt aan de stof, in casu de hersenen. Terwijl het natuurlijk altijd beide speelt. Zonder zenuwen geen ziel. Psychologische en biologische primaire oorzaken hebben allemaal invloed op de beleving en op de fysieke hersenen.

Ik hoop, dat #hoofdzaken veel gaat opleveren aan betere zorg en meer onderzoek. En ik hoop ook, dat in het kielzog daarvan de splitsing tussen beleving en hersenen afneemt. Aandacht voor de fysieke kant ervan betekent niet het veronachtzamen van de beleving. Integendeel.

Het laat juist zien dat beleving en problemen daarin niet los en ijl in de lucht hangen. En dat is belangrijk, want over psychische aandoeningen wordt nog vaak te licht gedacht.

 

gepubliceerd op Meer over medisch op 4 OKTOBER 2021

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.