In Nederland is bedacht dat het marktprincipe de beste manier is om de zorg te regelen. Dat betekent dat zorgverzekeraars, zogenaamd als een collectief van patiënten, de nodige zorg inkopen daar waar de beste prijs-kwaliteitgarantie is.

Persoonlijk zou ik daar als zorgverzekeraar, zeker wat betreft de psychiatrie, nooit aan zijn begonnen. Ik zou teruggeschrokken zijn voor het feit dat in de GGZ de vraag veel groter is dan het aanbod, dat kwaliteit buitengewoon moeilijk te meten is en dat aandoeningen niet makkelijk af te grenzen zijn van de normale variatie en van elkaar.

Maar niet ieder wordt gehinderd door deze kennis van zaken, dus het werd welgemoed binnen gehaald. Net zoals de gemeentes in 2014 deden met de jeugdGGZ. Die gemeentes klagen inmiddels steen en been omdat het een grote chaos is geworden, die klauwen vol geld kost. Dat ze daarvoor enorm gewaarschuwd zijn, zijn ze voor het gemak even vergeten.

Terug naar de zorgverzekeraars en de GGZ. Ook zij slagen er niet in alles in goede banen te leiden. De wachtlijsten lopen enorm op, maar er blijft geld op de plank liggen. Ik ben de laatste om te beweren dat het makkelijk was, maar de eerste om te zeggen, dat het er nog moeilijker door wordt door het aan marktwerking over te laten. Voor mensen met de meest ernstige problematiek is hulp krijgen moeilijker geworden, want een perverse marktprikkel is om hulp te bieden aan mensen met minder ernstige problematiek. Dat kan financieel beter uit. Als je marktwerking zaait dan oogst je calculerende aanbieders.

Wat hebben de zorgverzekeraars nu bedacht? Ze omarmen de mildeklachtenmythe. Volgens die mythe loopt de GGZ vast, omdat mensen met klachten die geen naam mogen hebben, als een lifestyledingetje naar de GGZ gaan. Waarom is dat een mythe? Omdat het aantal mensen dat zorg krijgt tegen de 4-5% zit en dat is nog ver onder het voorkomen van psychische aandoeningen.

Er is geen een medisch specialisme waarbij als oplossing voorgesteld wordt alleen de doodzieke mensen te behandelen en de rest als flauwekul af te doen. Maar het gaat nog verder. De zorgverzekeraars hebben bedacht dat al die zogenaamd milde klachten wel door de gemeente moeten worden opgepakt. Je moet maar durven. Zij weten natuurlijk ook prima wat voor puinhoop dat is geworden. Maar dan is hun straatje weer schoon.

Eerder hebben ze veel geld gestopt in een volledig mislukt project de kwaliteit van zorg te meten. Het zogenaamde Benchmarken met ROM-gegevens. Nu omarmen ze de mildeklachtenmythe. Het zou eerlijker zijn als ze zouden zeggen: Wij kunnen dit niet oplossen. Het marktprincipe werkt hier niet. Maar in plaats daarvan het voorstel het over de schutting te gooien naar de gemeente. IK zie een lichtpuntje. Gemeentes zullen toch niet weer zo staan te dringen om weer een paard van Troje binnen te halen. Toch? Zeg ja, alsjeblieft.

 

gepubliceerd in arts en auto op 19 november 2021

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.