Om van nat water te spreken is raar. Je spreekt ook niet van een dierlijke hond. Water is altijd nat en een hond is altijd dierlijk.
Waarom spreken we dan wel van psychisch leed? Leed is altijd een beleving. Je kunt het niet meten of wegen. Ik sluit niet uit dat het in de toekomst met artificiële intelligentie mogelijk wordt in hersenscans en EEG patronen te vinden, die samenhangen met lijden, maar dan heb je het nog steeds over het materiële correlaat, wat aan de beleving ten grondslag ligt. Niet over de beleving zelf.
Innerlijk beleven
Die beleving zelf, dat leed is een psychisch fenomeen. Een psychisch fenomeen heeft altijd te maken met innerlijk beleven, dus denken, voelen en willen en het daaruit voortvloeiende gedrag.
Toch wordt er ook gesproken van lichamelijk leed. Als iemand overreden is door een bus en het uitkermt van pijn dan zal hij je niet in dank afnemen als je zegt dat zijn lijden psychisch is. Want dat wordt ervaren als, dat er geen lichamelijke oorzaak voor is. En die is er zin dit geval zeker. Maar dat betekent niet dat het leed lichamelijk is, maar dat het leed is ten gevolge van beschadiging van het lichaam.
Als je daar geen innerlijke beleving bij hebt dan is er ook geen sprake van leed. Voor zo’n beleving is een functionerend brein nodig. No brain, no pain. Pas als er (bewust) beleven is, is er lijden.
Hersenprocessen
Maar wat wordt er dan bedoeld als er over psychisch leed gesproken wordt? Men bedoelt daarmee dat er geen lichamelijke oorzaak is. Maar dat kun je helemaal niet zo stellen. Erfelijke en andere biologische factoren spelen een grote oorzakelijke rol bij belevingen. En psychologische factoren, maar ook die blijven niet ijl in de lucht hangen. Ze hebben hun uitwerking doordat ze veranderingen in vorm en functie van het brein teweeg brengen. De beleving hangt samen met hersenprocessen.
Spreken over psychisch leed is verwarrend en het roept de suggestie op dat het makkelijker is te beïnvloeden. En dat is lang niet altijd het geval.
Litteken
Het nieuwe initiatief www.hoofdzaken.net spreekt van hersen-gerelateerde aandoeningen. De veranderbaarheid daarvan wordt bepaald door de aard en ernst van de hersenverandering en de leeftijd, niet door de oorzaak. Een trauma kan lijden tot een litteken in het brein. En aan de andere kant kunnen kinderen, waarbij op jonge leeftijd een hersenhelft is verwijderd in verband met epilepsie toch herstellen tot normaal functioneren. Ik hoop, dat je voortaan als psychisch leed ter sprake komt denkt aan nat water.
