Dit blog is te beluisteren op soundcloud

In een blog op Skipr pleit voormalig minister van VWS Ab Klink voor een revolutie in de zorg. Ik was verbaasd, omdat revolutie omwenteling betekent. Bij een omwenteling komt wat boven lag beneden te liggen, niet iets waar mensen aan de top vaak warm voor lopen. Klink bedoelt echter iets anders, namelijk een totaal andere manier van kwaliteitsbevordering.

Ik kon niet stoppen met huilen, toen ik las wat hij allemaal schreef. De strekking van zijn betoog is: vroeger was het ‘the doctor knows best’. Aan zoveel professionele autonomie moest wel een grens gesteld worden. Maar die grenzen zijn nu belangrijker geworden dan de patiënt en verstikken de zorg. Dat moet wezenlijk, revolutionair anders.

De hoogtepunten:

• Daarna kwamen accreditaties en uitkomstindicatoren. En daar sloeg de balans door: regels lijken een doel op zichzelf te worden.

• Uitkomstindicatoren leiden tot gamegedrag om aan scores te voldoen.

• Daarom moeten verzekeraars bescheiden zijn en toonaangevende mensen in de zorg de ruimte geven om te werken aan betere zorg.

• Leidend zijn de ideeën van artsen en zorgverleners en van patiënten.

Vooral de laatste twee zorgden voor gierende uithalen in mijn huilbui. Wat was ik blij met deze uitspraken van Ab Klink, lid van de raad van bestuur van VGZ, een van de vier grote zorgverzekeraars. De titel van het boek Kom hier dat ik u kus schoot zelfs even door me heen. Bij wijze van spreken dan, hè.

Eerder besprak ik al de problemen waar de ggz in verkeert ten gevolge van de ROM. Voor de ins en outs verwijs ik naar Vreselijk saai blog, De muis die brulde of De dodo-oplossing. Wie echt het naadje van de kous wil weten, leze de kwaliteitsslag, de Encyclopedia Britannica van de ROM. Er zijn tot nu toe vijf delen verschenen, maar de schrijver Alan Ralston kennende worden dat er minstens tien.

De ruzie over benchmark met ROM loopt hoog op, zo hoog dat André Rouvoet zei: ‘Als de ggz ooit uit de Zorgverzekeringswet gaat, komt dat misschien wel doordat “sommigen” voortdurend benadrukken dat de sector daar niet past en niet aan de spelregels van de zorgverzekeraars kan of wil voldoen.’ Nou zou ik toejuichen als de ggz uit de zorgverzekering en de marktwerking gaat, maar ik vrees dat de heer Rouvoet denkt aan de gemeentes. En we weten hoe rampzalig dat uitgepakt heeft voor de jeugd-ggz.

Mijn oproep tot een dialoog om elkaar niet nog meer de tent uit te vechten is tot nu toe vruchteloos gebleven. Ondertussen overwegen wij om in arren moede naar de rechter te stappen. Maar hoe de rechter ook oordeelt: de verdeeldheid binnen het veld zal het niet oplossen.

Dus meneer Klink. Uw oproep komt als geroepen. We kunnen uw steun goed gebruiken bij onze revolutie. De meeste opstanden worden immers bloedig en succesvol neergeslagen. Of zoals ik ooit leerde van een supervisor: je wint het nooit van je baas. Maar u bént een van onze bazen. U kunt bijdragen om tot de door u gewenste revolutionair andere manier van kwaliteitsmeting te komen. ROM als benchmark is nog de oude doorgeschoten reactie op zorg 1.0: the doctor knows best. Het verstikt de zorg. Ons verzet tegen benchmark ROM sluit perfect aan bij de revolutie die u wenst. Niet alles wantrouwen en ten onrechte varen op controle en cijfers, dat is nog zorg 2.0. Nu zorg 3.0, kwaliteit verhogen door toonaangevende mensen onder zorgverleners en patiënten ruimte te geven.

De laatste opmerking in uw stuk, die weer een huilbui losmaakte, was:

• Als we dappere dokters de ruimte geven, kunnen we patiënten nog betere zorg garanderen.

Ik hoop van harte dat u ons en de patiënten die ruimte geeft. En die macht heeft u, want ook de VGZ betaalt de stichting die de ROM-gegevens verwerkt en zit in het bestuur daarvan.

Was het serieus, meneer Klink, uw oproep? Ook als het menens wordt?

Gepubliceerd op Medisch Contact op 29 mei 2017.

Menno Oosterhoff

Psychiater, spreker en schrijver van het boek Vals Alarm.